Historyczne uwarunkowania polityczne

147987Przez wiele dekad w świecie debaty politycznej i społecznej podział na nurty lewicowe i prawicowe był bardzo oczywisty i trudno było w ogóle wyobrazić sobie jakiś byt polityczny, który nie nadawałby się do tak prostego sklasyfikowania. Przez długi czas i wiele konfliktów historycznych to właśnie rywalizacja między ideologią prawicową a lewicową napędzała najróżniejsze grupy i mniejszości, niejednokrotnie prowadząc do konfliktów militarnych w skali globalnej. Na utartym i dość oczywistym fundamencie tego podziału znajdują się przede wszystkim względy światopoglądowe. Polityka istnieje bowiem tak długo jak tylko człowiek stał się rozumną i społeczną istotną – a więc na wiele wieków przed powstaniem całej filozofii polityki. Oczywiście to starożytna Grecja i później Rzym dały podwaliny pod pewne polityczne normy, wzorce i schematy rozumowania, ale już we wcześniejszych epokach konieczne było wykształcenie się w plemionach czy osadach i narodach odpowiedniej hierarchicznej władzy.
W pewnych miejscach mogła ona wynikać przede wszystkim z dostępu do surowców, armii lub po prostu środków finansowych i praktycznie niemożliwym było dostanie się do kasty władców z nizin – tylko urodzeni w rządzącej rodzinie mogli dziedziczyć przynależność do elity politycznej. Pewne idee typowo filozoficznego spojrzenia na politykę powstały już w Starożytności, ale dopiero nowożytność i wielka rywalizacja między totalitarnymi i monarchistycznymi systemami sprawowania władzy a kiełkującymi republikami i demokracjami, stworzyła konieczność zbudowania zupełnie nowego zaplecza metodologicznego. Szczególnie na gruncie niemieckim pojawiło się wielu filozofów, dla których polityka i społeczeństwo stanowiły w XVIII i XIX główną tematykę rozważań. To właśnie w ich dziełach po raz pierwszy zwrócono uwagę na kwestię legitymizacji władzy – będąca po dziś dzień absolutnym fundamentem funkcjonowania prawie każdego państwa liberalnej demokracji.
Poza kwestiami typowo formalnymi i metodologicznymi, w świecie polityki jest coraz więcej miejsca na emocje i spory światopoglądowe. Przez wieki rozwoju cywilizacji pojawiły się nowe grupy potencjalnych wyborców i obywatele, coraz bardziej świadomi i dobrze zorganizowali, zyskali dużo większy wpływ na zachowanie osób sprawujących władzę. W krajach liberalnej demokracji odsunięcie rządu od władzy przez zdenerwowaną opinię publiczną nie jest już wielkim wydarzeniem trudnym do zorganizowania. Doliczyć do tego trzeba przemiany gospodarcze oraz kulturalne, które nigdy nie pozostają bez wpływu na świat wielkiej polityki.
Wynika to przede wszystkim z tego, że wraz z pojawieniem się nowych warstw społecznych o różnym poziomie statusu materialnego i innym dostępie do dóbr i usług, pojawia się wzrost poczucia społecznej niesprawiedliwości. Z kolei sztuka, coraz bardziej innowacyjna, modernistyczna i niekiedy szokująca dla konserwatywnych grup społecznych, także dodatkowo przyczynia się do konfliktów światopoglądowych i bardzo emocjonalnego traktowania każdego wydarzenia artystycznego jako potencjalnie zaangażowanego społecznie i politycznie.

Urbanista

Dodaj komentarz