Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym obejmuje ochronę dóbr przyrodniczych, kulturowych oraz krajobrazowych na wszystkich poziomach administracji publicznej, która kształtuje politykę przestrzenną wraz z planowaniem miejscowym. Art. 1 ust. 2 ustawy mówi m.in. o wymaganiach dotyczących ładu przestrzennego, urbanistki, architektury, walorach architektonicznych i krajobrazowych, ochrony środowiska, gruntów rolnych i leśnych. Są tam zawarte także inne artykuły dotyczące głównych elementów zagospodarowania przestrzennego.
W gminie zasadniczo istnieją dwa rodzaje dokumentów planistycznych, które dotyczą warunków oraz kierunków gospodarki przestrzennej. Sprawują one różną funkcję z zależności od rodzaju systemu. Jeden z stanowi akt prawa miejscowego, który określa politykę, ochronę własności czy kształt struktury przestrzennej gminy. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa zawiera obszary zagrożone powodzią oraz podatne na podtopienia. Dla takich miejsc przygotowuje się odpowiednie plany i mapy, które wyznaczają granice na podstawie wcześniej przygotowanych dokumentów dotyczących planowana. Niezależnie od tego trzeba wziąć dość mocno pod uwagę obecnie panujący system prawny. Pozwoli to na przestrzeganie wszelkich przepisów przy konstruowaniu map zagrożenia ryzyka spowodowanego powodziami i doprecyzowaniu wszystkich ustaleń.
Kolejnym zagadnieniem jest przeanalizowanie obszarów, które posiadają ograniczoną bądź niską retencję oraz duży potencjał do wezbrań gospodarczych. Są one narażone na lokalne podtopienia i zależne od systemu kanalizacji ściekowej czy parametrów przepustowości. Zasady gospodarowania takimi miejscami wyznacza się w studiach uwarunkowań gmin oraz wynikają ze szczegółowych analiz potencjału powodziowego. Wszystkie wskaźniki muszą pokazywać rzeczywiste wartości i nie przekraczać odpowiedniego poziomu. Do tego dochodzi obowiązek opracowywania map zasięgu zalewów zgodnie z ustawą, ponieważ daje to możliwość sporządzania udogodnień oraz opinii. Jest to bardzo ważne z punktu ograniczenia skutków powodzi.
Oprócz tych elementów należy zbadać stan środowiska naturalnego, wielkość oraz jakość zasobów wodnych, standardy w zakresie zapewnienia ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, zagrożenie bezpieczeństwa osób posiadających własne mienie, dostosować zmiany architektury przestrzennej gminy, kierunki czy wskaźniki użytkowania terenu. Do tego dochodzi rozmieszczenie inwestycji publicznych mających znaczenie lokalne bądź ponadlokalne, wykonanie planu zagospodarowania przestrzennego biorąc pod uwagę odrębne przepisy z włączeniem zmian przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych w przestrzeni produkcyjnej.
Jak widać standardów urbanistycznych jest naprawdę wiele i praktycznie wszystkie podlegają jednemu aktowi prawnemu. Ważne jest konsekwentnie wprowadzać ich wszystkich, ponieważ pozwoli to wyeliminować wysokie koszty usuwania skutków powodzi, a w przyszłości nawet obniżyć je dość bardzo znacznie.
